Om de doorgaande lijn van groep 2 naar groep 3 soepel te laten voorlopen heb ik een rekencircuit in mijn rekenlessen opgenomen. Het rekencircuit is eigenlijk in plaats gekomen van het speel-leer-werkmoment vanuit de groepen 1 en 2. Door het jaar heen komt er in de organisatie van mijn rekencircuit steeds meer verandering. In deze blog laat ik jullie zien hoe deze verandering er in mijn klas uitziet en hoe ik probeer te zorgen voor een goede doorstroming naar groep 4.
Periode 1: zomervakantie tot herfstvakantie
In deze periode leer ik vooral het werken in een circuit aan. Ik neem veel tijd om de organisatie goed neer te zetten. Zodat de wisselmomenten goed verlopen en de kinderen weten wat ik van ze verwacht op het gebied van samenwerken, werkhouding en stemgeluid. Tijdens het rekencircuit laat ik de kinderen voornamelijk rekenspellen spelen of werken met rekenmaterialen rondom een bepaald doel (denk maar aan de splitsbuis bij het leren splitsen). Zelf gebruik ik in deze periode geen werkboeken of werkbladen in het rekencircuit. Wel zo nu en dan een rekenkleurplaat, stip tot stip tekening, doolhof of laat ik de kinderen op een leeg A4-papier zelf rekentekeningen maken. Om het mezelf en de kinderen eenvoudiger te maken gebruik ik vaak materialen vanuit de kleuterklas. Materialen waar de kinderen al bekend mee zijn.
Als leerkracht neem ik in het begin van het schooljaar vaak de observerende rol aan. Ik kijk hoe de kinderen aan het werk zijn en waar mijn hulp nodig is. Ik bekijk of er nog aanpassingen nodig zijn en of ik afspraken aan moet scherpen. Ook kan ik vanuit deze rol observeren of de kinderen de rekenstof al beheersen. Hier gebruik ik het leerlingvolgsysteem van het digikeuzebord voor. Het kan ook zijn dat ik met een groepje kinderen aan mijn instructietafel ga zitten om een spel te spelen rondom het rekendoel of dat ik een spel/software op de iPad uitleg.
Periode 2: Herfstvakantie tot kerstvakantie
In deze periode loopt het rekencircuit meestal goed. De kinderen snappen het ondersteunende bordwerk wat ik gebruik (zie mijn blog het rekencircuit) en ze weten aan welke regels en afspraken ze zich moeten houden. Ik kies er dan ook voor om in deze periode werkbladen toe te voegen. De kinderen moeten immers ook leren werken op papier. Waarom geen werkboeken? Niet alles wat in de werkboeken staat vind ik altijd even nuttig. Ik maak (of zoek) liever een werkblad passend bij het doel. In mijn blog over automatiseren beschreef ik al wat voor werkbladen ik onder andere gebruik.
Spel krijgt nog steeds de meeste aandacht in het rekencircuit. Dit kan bij mij zijn of in tweetallen. Ik werk liever niet met viertallen omdat kinderen dan minder rekenbeurten krijgen. In tweetallen eis ik ook altijd dat de één het antwoord zegt en de ander het antwoord controleert. Voor spel kies ik vaak iets uit mijn eigen pakketten. Dit zijn over het algemeen bordspellen die de kinderen snel herkennen in werkwijze. De kinderen kunnen hier snel mee aan de slag aangezien alle benodigde materialen al in het rekenbakje zitten.
Periode 3: Kerstvakantie tot voorjaarsvakantie
Wanneer de kerstvakantie is geweest komt ook het eerste werkboekje op tafel, namelijk een werkboekje voor het automatiseren. Het automatiseerboekje kan onderdeel zijn van het rekencircuit. Zo laat ik de kinderen wel eens 5 minuten in het werkboekje werken en daarna nog even op de iPad. De iPad is eigenlijk vast onderdeel van het circuit. Hier werken ze met de methodesoftware, rekenapps of met de digitale stempels Kiene Cijfers. Zelf blijf ik actief controleren of de lesdoelen behaald worden tijdens het spel door mee te spelen, te observeren, vragen te stellen of controle opdrachten in te zetten. Extra instructie (verlengde of verdiepende instructie) geef ik op andere momenten op de dag, bijvoorbeeld wanneer de kinderen werken met een strippenkaart.
Periode 4: Voorjaarsvakantie tot meivakantie
Deze periode lijkt qua werkwijze voor de kinderen veel op periode 3. Het enige verschil is dat nu ook de werkboeken van de methode onderdeel kunnen zijn van het circuit. Op deze wijze oefenen ze vast met het werken in de werkboeken. Wel blijft spel nog een belangrijk element.
Mijn eigen rol verandert hier wel sterk. Ik ben zelf (bijna) standaard een onderdeel van het rekencircuit. De kinderen komen in groepjes bij mij langs en geef ik verlengde of verdiepende instructie. De groepen zijn gemixt in niveau. Zo kunnen de kinderen van elkaar leren en zelf differentieer ik waar nodig. De overige kinderen werken zelfstandig aan de opdrachten die zijn gegeven: werkboek, iPad of spel (binnen of buiten). Daarnaast blijf ik tijd reserveren voor extra rekentijd buiten de rekenles voor de kinderen die dit nodig hebben.
Periode 5: Meivakantie tot zomervakantie
Aan het begin van het jaar heb ik geprobeerd om de aansluiting van groep 2 naar groep 3 zo soepel mogelijk te krijgen, in deze periode is het van belang dat ik hetzelfde doe voor groep 3 naar groep 4. De rekenlessen worden in deze periode meer methodisch. Na de instructie werken de kinderen eerst allemaal tegelijkertijd in het werkboek. Na het werken in het werkboek gaan we over op een rekencircuit. Dit kan een circuit zijn van meerdere dagen. Er is ook vaak een onderdeel wat te maken heeft met automatiseren. In plaats van een rekencircuit sluiten we de rekenles ook wel klassikaal af met een rekenspel. Het liefst buiten natuurlijk!
Zo is er door het jaar heen een verschuiving gekomen in mijn aanpak. Van een rekencircuit met alleen maar spel (en eventueel reken-tekenpapier en software), naar een rekencircuit als afsluiting van het werken in het werkboek. Deze verandering gaat door het jaar heen heel geleidelijk.
Ik merk ook dat de kinderen aan het eind van groep 3 meer behoefte hebben aan rustig kunnen werken in het werkboekje. Waar ze eerst nog wel een werkblad kunnen maken als onderdeel van het circuit komt er op een gegeven moment een kentering. Ik merk dan dat ze behoefte hebben aan rust om te werken. Door het werkboek eerst te doen en vervolgens een rekencircuit of spel wordt er ook aan die behoefte voldaan. Tegelijkertijd sluit ik zo ook weer beter aan bij de werkwijze van groep 4.
