Gewicht is een onderdeel vanuit het domein meten. Vanuit de SLO zijn er voor groep drie zes doelen rondom gewicht. Waar in groep 2 de nadruk ligt op wegen van voorwerpen die aanzienlijk in gewicht verschillen, liggen de materialen van groep 3 wat dichter op elkaar qua gewicht. Daarnaast moeten de kinderen ook kunnen verwoorden wat de meetresultaten zijn en kunnen redeneren over gewicht. Met hierbij een goede rekenwoordenschat.
Het verwoorden van een meetresultaat kan bijvoorbeeld zijn: Tien kastanjes zijn even zwaar als een (kleine) appel. Het redeneren gaat over: Is iets wat kleiner is altijd lichter? De rekenwoordenschat bij dit domein bestaat voornamelijk uit rekenwoorden als: zwaar/zwaarder/zwaarst(e), licht/lichter/lichtst(e), even zwaar/licht.
Introductie
Mijn stagiaire had een heel leuke introductie rondom dit thema. Ze had een doos meegenomen en deed net of het heel zwaar was. De kinderen waren gelijk geboeid, want wat kon er toch in de doos zitten wat zo zwaar was? Om kinderen gelijk aan het denken en redeneren te zitten kan je hier vragen bij stellen als: Wat denk je dat hier in de doos zit dat zo zwaar is dat ik het bijna niet kan tillen? Uiteindelijk vroeg ze of iemand uit de klas de doos even kon vasthouden. Wat bleek? De doos was heel licht!
Dan kan je weer vragen stellen als ‘wat kan er nu in de doos zitten?’ De antwoorden die gegeven worden kan je verwerken in vervolgvragen. Stel je voor dat iemand een potlood zegt en een andere een gum. ‘Wat denk je is een potlood of een gum zwaarder? Hoe kunnen we dit eigenlijk zeker weten? Bij ons in de groep kwam al snel het antwoord met de balans, aangezien ze daar in groep 2 ook mee gewerkt hebben. Maar… misschien kwam het ook omdat de balans al in de klas stond
Aan de slag!
Bij het wegen met een balans is het juist leuk om zelf te doen en te ervaren. Het liefst dat iedereen ook actief aan de slag is. Hieronder volgen enkele suggesties van spelletjes en ideeën en materialen die je kunt gebruiken.
De balansweegschaal
Bijna elke school heeft wel een balansweegschaal voorhanden. Lever er materialen bij en leerlingen kunnen aan de slag. Vooral de herfst leent zich goed met alle natuurlijke materialen. Op internet zijn veel weegkaarten voor een balans te vinden vooral rond bepaalde thema’s (zoek maar eens op weegkaarten). Naast het experimenteren kan je ook zorgen voor een gerichte opdracht, bijvoorbeeld het rangorden van licht naar zwaar.
Heb je geen balansweegschaal op school? Of wil je met de hele klas tegelijkertijd aan het doel werken? Maak dan een balans met behulp van een kledinghanger. Bevestig er emmers en bakjes aan en je bent klaar voor de start. Of gebruik blokken en plankjes (linialen). Kijk maar eens op mijn Pinterest pagina voor inspiratie!
Buiten
Buiten aan dit doel werken kan heel goed! Heb je een wip in de buurt van de school of op het schoolplein. Ga naar buiten en werk daar! Hoeveel leerlingen zijn er nodig om in balans te komen met de leerkracht? Wel goed aan de pedagogische kant van dit verhaal denken als je het verder uitspeelt met bijvoorbeeld jongens tegen meisjes. Bekijk ook de zitpositie: waar kan de leerkracht het best gaan zitten om eerder in balans te komen?
Daarnaast hebben alle scholen buitenspeelmaterialen voor kleuters. Gebruik emmers met daarop een plank en je hebt een balans. Heel eenvoudig om met materialen uit de natuur te oefenen (herfstproducten, maar ook stenen, gras, zand, bladeren) of gebruik andere kleutermaterialen.
Spelletjes in de klas
Er zijn een aantal spelletjes die zeer geschikt zijn om te oefenen met balans. Zelf heb ik twee van de drie spellen in de klas die zich hiervoor goed lenen.
Balance Beans
Dit is een spel van ThinkFun. Bij het spel zijn 40 opdrachtkaarten toegevoegd die opgelost moeten worden. Dit zijn opdrachten in moeilijkheidsgraad: easy, medium, hard en super hard. Per level zijn er 10 opdrachtkaarten beschikbaar. De bedoeling is dat de kinderen de bonen eerst neer zetten zoals aangegeven en vervolgens met de overige aangegeven bonen de wip in evenwicht krijgen. Op de achterkant van het opdrachtkaartje staat de oplossing. Maar let op… soms zijn er meerdere mogelijkheden (zie foto). Dit spel wordt graag gespeeld in de klas!
Balance Buddies
Is een ander spel om te oefenen met een balans en het in evenwicht houden. Dit spel kan buiten en binnen gespeeld worden. Gooi met de bijgeleverde kleurendobbelsteen. Zet een buddy van de goede kleur op de wip. Maar zorg ervoor dat het geheel in balans blijft! Dit spel is dus eigenlijk een balansweegschaal op zichzelf. Ook dus te gebruiken met andere materialen.
Toren van Pisa
Met het spel de Toren van Pisa werk je ook aan het in balans houden van de toren. Je werkt dan niet echt aan het vergelijken van licht naar zwaar, maar stimuleer hierbij dat leerlingen tijdens het spelen gaan redeneren: als ik het poppetje aan die kant neer zet dan komt het waarschijnlijk uit balans, etc.
Filmpjes
Zeker een tip waard is het korte filmpje Rekenrap met Raaf of bekijk het rekenfilmpje van Moffel en Piertje. Leuk om de les mee af te sluiten. Bekijk het hier (Raaf) en hier (Moffel en Piertje).
Kahoot!
Ook leuk om de les mee af te sluiten is een Kahoot! quiz. Speciaal rondom dit onderwerp heb ik er één gemaakt. Let niet op het formaat van de afbeeldingen. Het gaat erom dat de kinderen zelf redeneren wie of wat er zwaarder of lichter zal zijn. Je kunt het met de klas hebben over uitzonderingen of dat het weleens anders is dan we denken. Daarom zijn bijvoorbeeld de hond en de kat beide goed. Een kleine hond kan minder wegen dan een grote kat. Dus niet alleen spelen, maar praat er ook over!
Tot slot nog een tip:
Laat de balansweegschaal en de spellen terugkomen in een rekencircuit, in de rekenhoek of op een strippenkaart. Op deze manier blijven de kinderen werken aan de doelen.