Om leerstof beter en langer te onthouden moet je de leerstof op verschillende tijden terug laten komen. Een starttaak rekenen kan hierbij helpend zijn. In deze blog lees je waarom ik gebruik maak van een starttaak en op welke manieren je de starttaak kunt gebruiken of in kunt zetten in de klas.
Herhalen, herhalen en herhalen
Nu ik deze blog schrijf is het net meivakantie geweest. Voor het eerst in jaren heb ik ook echt vakantie gehad. Nu we weer opstarten ben ik weer een heleboel vergeten van wat we voor de vakantie nog hadden bedacht voor de laatste periode. Gelukkig stond het nog ergens op papier.
Voor leerlingen is dit precies hetzelfde. Als we iets leren en je laat het niet terugkomen dan vergeten we het. Denk maar het blokken voor een examen. Op het moment van het examen weet je het, maar als je daarna niets meer met de informatie hebt gedaan, verdwijnt de kennis vaak weer net zo snel. Veel herhaling is nodig. In de klas gebruik ik vaak de metafoor van de geitenpaadjes die olifantenpaden moeten worden. Hoe beter de weg, hoe sneller de informatie opgehaald kan worden, hoe groter de kans dat de informatie blijvend is. Oefening en herhaling is dus essentieel.
Interessant artikel
Interessant om te lezen is het artikel: Acht praktische handvatten op school en in de les voor beter rekenonderwijs. In dit geval met name Kader A4: De relatie tussen automatiseren en het werkgeheugen.Â
Samengevat uit het artikel komt naar voren dat het van belang is om rekenkennis te automatiseren en te memoriseren om het werkgeheugen te ontlasten. Automatiseren van deze kennis krijg je o.a. voor elkaar door meer rekentijd te creëren.Â
De acht praktische handvatten op school en in de les voor beter rekenonderwijs (afbeelding komt uit het artikel):
Meer rekentijd
Belangrijk is om vaak genoeg te herhalen en het liefst gespreid (zie ook mijn blog automatiseren van de splitsingen). Blijf wel opletten of de leerlingen de rekenstof beheersen. Fouten maken heeft namelijk geen enkel nut. Maken kinderen fouten? Onderzoek dan waar de fout ligt. Het gevaar is dat kinderen een verkeerde strategie gebruiken (en blijven gebruiken). Het focussen op het automatiseren van rekenstof kan alleen wanneer de sommen goed gemaakt worden (met de juiste strategie of procedure).
Om dit te toetsen kan je bijvoorbeeld gebruik maken van het rekenmuurtje van Bareka. Is een bouwsteen rood? Dan zorg je eerst dat je instructie geeft voordat je overgaat op het automatiseren en zelfstandig oefenen. Eerst goed, dan steeds iets sneller. Denk maar aan het leren lezen.
Starttaak rekenen
Met in mijn achterhoofd deze kennis heb ik de starttaak rekenen gemaakt. Ik wil namelijk dat oefenstof regelmatig terugkomt. In je methodelessen of de waan van de dag lukt dit niet altijd consequent toe te passen. Door de dag met een rekentaak te starten zien alle kinderen de sommen regelmatig terug.
Hoe ziet het eruit in de praktijk?
Elke morgen liggen de briefjes klaar op de instructietafel. Bij binnenkomst pakken alle kinderen een briefje en starten met het rekenen. De één is heel vlot klaar en de ander heeft er wat meer tijd voor nodig. Als ze klaar zijn pakken ze een boek en gaan lezen. Na 10 minuten stoppen we met het rekenen en leest iedereen nog een aantal minuten verder. Nakijken doen we samen na het leesmoment. Ik lees de antwoorden voor en de kinderen kijken zelf na met een nakijkpen. Op die manier weten ze direct of ze het goed hebben gedaan. De taken gaan vervolgens mee naar huis.
En wat als het niet lukt?
Nu schreef ik al dat zelfstandig oefenen alleen zin heeft als de leerstof wordt beheerst. De kinderen die de sommen nog lastig vinden oefenen onder begeleiding. Dat zijn de kinderen die bijvoorbeeld rood of oranje scoren op een onderdeel van het rekenmuurtje. Deze kinderen maken de rekentaken niet of werken eraan op een ander moment. Instructie geven en begeleid oefenen is in dit geval effectiever. Zo werkt dus grotendeels van de klas zelfstandig aan de starttaak en een kleine groepje oefent met de leerkracht.
En wat als het te goed lukt?
Natuurlijk zijn er ook leerlingen die de leerstof al lang beheersen. Zij mogen een andere taak pakken met moeilijkere sommen. Ik heb voor 20 weken oefenstof gemaakt. Zoveel weken hebben we niet meer tot de zomervakantie. Zij krijgen van mij bijvoorbeeld starttaken met sommen boven de 10. Hierbij let ik er wel op dat ik de sommen een keer heb aangeboden én of ze de sommen beheersen. Ik wil namelijk dat ze de sommen via de juiste procedure uitrekenen. Het wil namelijk niet zeggen dat sterke rekenaars ook automatisch rekenen via de beste strategie. Het is ook een optie dat ze juist tijdens dit moment aan de slag gaan met het pluswerk.Â
Wat voor leerstof kan je vinden in de rekentaken?
Naast de sommen en splitsingen tot 10 en de sommen tot 20 komen de volgende onderdelen terug:
- Getalbegrip: de goede volgorde, getallenlijn, kleinste of grootste getal
- Klokkijken: heel uur (analoog en digitaal), half uur (analoog) en één uur later/vroeger
- Blokkenbouwsels: tellen aantal blokken en plattegrond
Getal van de dag
Deze starttaak is één manier om rekenstof te herhalen en meer rekentijd te creëren. Natuurlijk kan je dat op veel meer manieren doen. Zo werken wij ook met een strippenkaart, werken in de splitsboekjes en spelen rekenspellen.
Een andere kort en krachtige manier is om te werken met een getal van de dag. Laat leerlingen zelf (verhaal)sommen bedenken bij het getal. Een paar jaar geleden heb ik dat met thema piraten gedaan. Elke dag had de piraat een ander getal in zijn tekstwolk. De leerlingen bedachten sommen, schreven het op een post-it en plakte het bij de piraat. De piraat voeren noemden we het.
Tot slot
Belangrijk is om te weten dat leerstof nog niet volledig geautomatiseerd is als de sommen alleen vlot en goed beantwoord kunnen worden. Volledig automatiseren betekent nog veel meer. Dit is alleen voer voor een andere blog.
Nieuwsgierig geworden naar de starttaak? Hieronder vind je gratis downloads per pakket voor twee weken. Een pakket voor 20 weken (inclusief de gratis download) is te vinden in de winkel van de rekenhoek.
In het najaar van 2023 volgen nog:
- Startaak groep 3 (periode herfstvakantie tot M3)
- Antwoordenboek starttaak groep 3 (M3-E3)
- Antwoordenboek starttaak groep 4 (M4-E4)
Heb je al een pakket met starttaken zonder antwoordenboek? Het antwoordenboek kan je tegen de tijd dat het boek beschikbaar is gratis downloaden met de huidige downloadlink van de starttaak.Â
