Vanaf de derde periode van het schooljaar ben ik veel bezig met het automatiseren van de splitsingen. Tot de kerstvakantie ligt er veel nadruk op het begrijpen van het concept splitsen en het kunnen uitrekenen van de splitsingen. Na de kerstvakantie werk ik richting het automatiseren, zodat voor de zomervakantie de meeste (en het liefst alle) splitsingen zijn gememoriseerd. In deze blog beschrijf ik mijn aanpak en vind je downloads rondom de splitsing van 10.
Herhaling, herhaling en herhaling
Om tot memoriseren te komen is systematisch herhalen van belang. De splitsingen moeten regelmatig terugkomen voordat ze in het lange termijn geheugen terecht komen. Om dit voor elkaar te krijgen zijn er meerdere mogelijkheden. Gespreid leren is daar één manier van. Na de instructie van een rekenonderwerp, herhaal je het doel op vaste momenten. Deze vaste momenten krijgen wel steeds meer tussentijd. Denk maar aan herhalen op dag 1, 2, 4, 8, 16, 32, …
Het is in ieder geval belangrijk dat je de stof regelmatig terug laat komen. Soms lijkt de leerstof geautomatiseerd, maar is het na verloop van tijd wel weer weggezakt. Denk maar aan de tafels in de bovenbouw. Bij sterke rekenaars moet je extra in de gaten houden of de lesstof daadwerkelijk geautomatiseerd is. Zij zijn vaak een ster in heel snel uitrekenen. Alleen belast dit het werkgeheugen. Iets wat je zoveel mogelijk wilt voorkomen. Herhaling en snelheid verhogen is essentieel.
Het Leitner-systeem
Een aanpak die gespreid leren systematisch organiseert is het Leitner-systeem. Het is een systeem wat werkt met flitskaarten. Op de flitskaart staat aan de voorkant een vraag en op de achterkant een antwoord. De flitskaarten worden vervolgens verdeeld over vier bakken. De kaarten in de eerste bak worden dagelijks geoefend, de kaarten in de tweede bak om de dag, de kaarten in de derde bak wekelijks en de kaarten in de vierde bak eens in de twee weken. Wanneer een som goed wordt opgelost gaat het een bakje verder. Wordt er een fout gemaakt dan gaat het kaartje weer terug naar het eerste bakje.
In de praktijk
Mijn eigen versie van het Leitner-systeem ziet er iets anders uit. De kinderen hebben in de klas drie enveloppen: rood, oranje en groen. De kaartjes in de rode enveloppen oefenen we dagelijks, de kaartjes in de oranje enveloppen 2x in de week en de kaartjes in de groene enveloppen 1x in de week. Wanneer de kaartjes in de groene envelop na verloop van tijd nog steeds goed worden benoemd mogen de kaartjes uit de envelop. Beheersen ze een splitsing dan mogen ze die nog een keer voor mij opzeggen. Eigenlijk net als de tafels.Â
Meer flitskaartjes nodig? In mijn spellenpakketten splitsen, bewerkingen, klokkijken en geld zitten diverse flitskaarten. Ga naar de winkel om de pakketten te bekijken.
Meer lezen over herhaald leren? Lees het artikel Herhalen als leerstrategie. Door oefening vaardig.
En wat na het flitsen?
Elke keer starten we het automatiseren met de flitskaarten. Na de flitskaarten oefenen we standaard 5 minuten (of meer) in een werkboekje. Dit kan met methode materiaal of door zelf bladen samen te stellen. Als voorbeeld voeg ik mijn oefenboekje van de splitsing van 10 toe. In het werkboekje zitten ook twee pagina’s waarin de tiensommen worden geoefend. Hier heb ik bewust voor gekozen aangezien splitsen, optellen en aftrekken met elkaar verband houden.
Na het werken in het werkboekje pas ik nog meer oefenvormen toe om de splitsingen te memoriseren. Dit is natuurlijk ook toe te passen om andere sommen te automatiseren.
Liedjes
In de klas is het liedje Samen 10 van Jeroen Schipper populair. Op YouTube zijn nog meer liedjes en/of filmpjes te vinden over de splitsing van 10. Daarnaast is het altijd mogelijk om zelf een lied of een rap te maken.
Beweegfilmpje
Rondom de splitsingen zijn er veel beweegfilmpjes in de omloop. Voor de splitsing van 10 heb ik er ook één gemaakt. Bij een beweegfilmpje bewegen de leerlingen terwijl ze de splitsingen oplossen. Dit kan op diverse manieren: joggen, stappen, op één been staan of boksen. Tussendoor verschijnen er korte beweegfilmpjes om na te doen. Tip: wanneer kinderen stil blijven staan om de splitsingen op te lossen zijn de splitsingen nog niet geautomatiseerd. Een beweegfilmpje kan dus direct als observatiemoment dienen.
Spelletjes
Er zijn al veel spelletjes in de omloop om te spelen. Zelf maak ik gebruik van mijn eigen materialen rondom de splitsingen. Er is bijvoorbeeld een totaalpakket voor alle splitsingen. Deze spellen zet ik in om de splitsingen te onderhouden. Naast het spelen van (bord)spellen doen we ook klassikaal spelletjes zoals: tik zo snel mogelijk op het goede antwoord en gooi met de dobbelsteen en vul aan toe 10.
Voor thema winter heb ik een gratis spel gemaakt rondom de splitsingen van 10 en de bijbehorende tiensommen. Hieronder kan je het downloaden:
Buiten
Ook buiten kan je aan de slag gaan om de splitsingen te oefenen. Hieronder zie je twee werkvormen. Het is altijd interessant om Doe Vrijdag te volgen voor meer ideeën.
Estafette
Benodigdheden: printblad (1 per groepje) en stift.
Print de bladen uit. Stop het in een insteekhoes. Verdeel de klas in groepen. Zet de kinderen in een rij achter elkaar. De voorste in rij krijgt een stift. Ren naar het blad. Vul één splitsing in. Ren vervolgens weer terug. Geef de stift aan de volgende in rij. Welk groepje heeft als eerst het blad vol? Laat kinderen die het lastig vinden samen rennen met een andere leerling.
Spring op het getal
Benodigdheden: stoepkrijt
Laat de kinderen de getallen 0 tot 10 op het plein schrijven. Zeg een splitsing. Spring op het goede antwoord. Bijvoorbeeld: 10 kan je splitsen in 10 en … De kinderen springen op de 0. Combineer dit eventueel met de tiensommen: 6 + 4 = … en 10 – 6 = …Â
Hiernaast zie je een foto van het spel Spring op het goede getal. Hieronder staat een link naar het printblad voor de estafette.
Al met al is herhaling essentieel. Vandaar dat ik elke dag 15 minuten inrooster om te automatiseren. Na het oefenen van de splitsing van 10 volgen natuurlijk ook andere splitsingen en bewerkingen. Met als einddoel de splitsingen tot 10 aan het eind van groep 3 gememoriseerd.
Wil je meer weten over automatiseren en memoriseren? Lees mijn blog automatiseren en memoriseren of de blog manieren om te automatiseren. Bij deze laatste blog is er een e-book te downloaden met beweegvormen.
